Honingboom

Ook de honingboom (Styphnolobium japonicum) is een vreemdeling, die hier vaak gedachteloos is aangeplant omdat hij het zo goed doet als opvulling van saaie brede straten en kale parken. Van nature komt hij voor in oost-Aziatische landen als China, Korea, Thailand en Japan. In het laatste land wordt hij gebruikt als tempelboom en begraafplaatsboom. Die laatste combinatie tussen gif en de dood hebben we bij de taxus (Taxus baccata) al eens eerder gezien. Als hij erg zijn best doet kan de honingboom wel 20 meter hoog worden.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Styphnolobium, is uiteindelijk een combinatiewoord uit het Grieks: styphno is ‘ruw’ en lobium komt van lobus dat ’peul’ betekent. Samen is dat dus een ruwe peul. Dat klopt. Het tweede deel, japonicum, vertelt ons dat de boom oorspronkelijk uit – onder andere - Japan afkomstig is.

De honingboom is één van de vijftig geneeskrachtige middelen (kruiden, struiken en bomen) die wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Die geneeskunde is gebaseerd op fytotherapie, waarbij gebruik wordt gemaakt van onbewerkte plantaardige grondstoffen. Vaak wordt daar een thee van gezet om op die manier de werkzame stoffen eenvoudig in te kunnen nemen. Vergis je niet: ongeveer 90% van alle tegenwoordige medicijnen die in de ‘moderne’ westerse geneeskunde worden voorgeschreven hebben ook een plantaardige herkomst. Het grote voordeel is tegenwoordig dat die stoffen in een smetteloos laboratorium worden gemaakt en getest. In China werd en wordt dat via het systeem van trial and error gedaan. Als je doodging moest de volgende patiënt ietsjes minder gebruiken, als het niet werkte dan moest je ietsjes meer gebruiken.

De honingboom is een niet zo ver familielid van de gouden regen (Laburnum anagyroides) en deelt een aantal gevaarlijke alkaloïden met die plant. Zaden, bladeren en bloemknoppen bevatten een keur aan glycociden, quercetine (rutine) en alkaloïden. Veel van die stofjes hebben specifieke namen gekregen, zoals sophoricoside en sophorine. Maar een aantal zijn zoals gezegd gelijk aan die van de gouden regen: anagyrine, cytosine, methylciticine, matricine en spartaceine.

Die giftige stoffen hebben dus een aantal vervelende gevolgen want het is bijvoorbeeld abortusopwekkend. Een brouwsel wordt op de Filippijnen voorgeschreven als een opwekker van menstruatie en om keelklachten te behandelen. Ook wordt het gebruikt als een pijlgif. In Thailand worden takken gebruikt als middel om ‘gasvorming’ (scheten) te voorkomen en als middel om koorts te verlagen. Voor de rest stimuleert het de urine-afscheiding, is het een braakmiddel en een laxeermiddel.

Om deze keer eens positief te eindigen: vroeger werd er uit de honingboom een gele kleurstof gewonnen en die was zeer gewild in de batik- en zijde-industrie.