Tomatillo

De tomatillo (Physalis ixocarpa) is een oorspronkelijke bewoner van de hooglanden van Midden-Amerika Mexico en Guatemala. Tomatillo is een Spaans woord dat 'kleine tomaat' betekent en het is dan ook geen verrassing dat hij ook alom bekend staat als de groene tomaat of Mexicaanse aardkers. Uiteraard is het weer eens geen aparte variant van de tomaat. Toch zijn het niet zulke verre familieleden van elkaar als je mogelijk zou kunnen denken want zowel de tomatillo als de tomaat behoren tot de Nachtschadefamilie (Solanaceae). Maar het is wel degelijk een broertje van de ook in Nederland groeiende lampionplant (Physalis alkekengi). Deze twee soorten hebben gemeenschappelijk dat de bes omhuld wordt door een ingedroogde, papierachtige en oneetbare kelk, die inderdaad iets weg heeft van een lampion. Deze kelk of calyx beschermt de bes tegen aanvallen van ongedierte en de elementen.

Deze plant is een eenjarige en kan een hoogte bereiken van zo'n 60 centimeter en bloeit met de voor nachtschaden zo karakteristieke stervormige bloemetjes. Bij de tomatillo zijn ze geel met een bruin hart. 

[Foto: pepperworld.com]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Physalis, is afkomstig uit het Grieks: physa (φυρα) betekent ‘blaas’ en is een verwijzing naar het omhulsel. Het tweede deel, ixocarpa, is een combinatiewoord: het eerste deel komt voort uit het Latijnse woord ixos dat kleverig betekent en het andere deel, -carpa, is ook deze keer weer afkomstig van het Latijnse carpus dat 'bes' betekent. Samen is dat dus een kleverige bes en dat klopt precies want de bes van de tomatillo staat bekend om zijn kleverigheid. De bes kan in rijp toestand groen, geel, roodachtig, blauw of violet van kleur zijn. Het gele vruchtvlees is zurig of zoet, aromatisch en kruisbesachtig van smaak.


Zoals vele nachtschaden zijn slechts de rijpe bessen of vruchten gifvrij. De tomatillo heeft in diverse landen op het Amerikaanse continent grote faam verworven. In Mexico bijvoorbeeld wordt van tomatillos en chilipepers de scherpsmakende saus salsa verde ('groene saus') bereid. In sommige recepten wordt aangegeven dat de groene tomatillos vervangen kunnen worden door groene tomaten. Niet dus.

Ook deze plant heeft dus weer een duistere zijde. De rest van de plant – en dan vooral de bladeren – zit boordevol potentieel dodelijke alkaloïden, waaronder een variant van het zo bekende nicotine.

Nu kunt u zich afvragen waarom deze giftige plant in deze serie is opgenomen. Het antwoord is dat hij af en toe in het wild in Nederland wordt aangetroffen en hij staat bekend om zijn onverwoestbaarheid. Wil je hem toch in je tuin aanplanten dan kan dat. De zaadjes zijn hier te koop.