Bittere appel

Nee, de bittere appel (Citrullus colocynthis) zult u niet zo snel op uw fruitschaal aantreffen, want hij doet zijn naam bijzonder veel eer aan. Het is een klimplant, die inheems is in het Midden Oosten, vanaf India tot Noord-Afrika en Griekenland. Hij lijkt wat op de watermeloen. Niemand eet deze bittere appel echter voor zijn plezier en er moet een ware hongersnood heersen voordat hij met de nodige voorzichtigheid op het menu verschijnt.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Citrullus, is eigenlijk een verkleinwoord van citrus en betekent daarmee ‘kleine sinaasappel’. Het tweede deel, colocynthis, is afkomstig van het oude Grieks woord kolokynthus, dat taalkundigen zien als de klassieke naam van de plant. In het Hebreeuws bestaat het woord qishu, terwijl in het Arabisch een soortgelijk woord qitha aangetroffen wordt. In alle gevallen betekenen deze woorden '(bittere) meloen'. Dat zo’n woord in zijn reis door de tijd soms verdubbelt zien we ook aan ons woord ‘komkommer’ dat niet alleen een familielid is van de bittere appel, maar het woord zelf is ook afgeleid van zijn verre Griekse voorvader kolokynthus.

De bittere appel heeft als belangrijkste werkzame bestanddeel een intens bittere glucoside met de naam colocynthine. Deze bittere stof wordt zelfs nu nog gezien als een zeer interessant laxeermiddel om bij mensen, die een beroerte hebben gehad, per injectie toe te dienen.

In minder gecontroleerde omstandigheden werd het middel ook als huismiddeltje gebruikt als laxeermiddel en om die reden werd het ook gebruikt om een abortus op te wekken. Het is zo’n beetje het krachtigste natuurlijke purgeermiddel dat de mens in zijn repertoire heeft. Vandaar dat een overdosis al rap kan voorkomen. Het fruit geeft dan hevige, scherpe pijnen in je ingewanden, die gepaard zullen gaan met gevaarlijke ontstekingsreacties.

Nou, zo zult u denken, gelukkig maar dat zo’n plant hier in Nederland niet groeit, bloeit of in de supermarkt te koop is. Bovendien is de Nederlandse overheid krachtig opgetreden tegen gewetenloze handelaren, die deze plant en de werkzame stoffen nog steeds als medicijn aanboden. De soms wat onnozele Nederlander moest tegen zichzelf in bescherming worden genomen en de bittere appel is verboden op grond van het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten van 2001.

Desondanks wordt dit verbod met voeten getreden want een bedrijfje als Ayurveda Health verkoopt nog steeds een middeltje met de naam Bowelclear waarin de bittere appel verwerkt is. En ook in de homeopathie geloven ze nog steeds dat een paar druppels alcohol waarin zogenaamd bittere appel zit kan helpen om je baby minder te laten huilen.

Jammer dat de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nVWA) niet wat daadkrachtiger is.