Efedra (Ephedra sinica) wordt al eeuwenlang toegepast in de Chinese traditionele plantengeneeskunde. Daar wordt het gebruikt voor de behandeling van kwalen als astma en hooikoorts. In westerse landen werd die efedra vaak toegepast in vermageringscapsules. Totdat het gebruik verboden werd. Waarom dat was zullen we hieronder gaan lezen.
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Ephedra, werd door Carl (von) Linné (Linnaeus) verzonnen uit het Griekse woord ephedra dat letterlijk ‘zittend op’ betekende. Het is een combinatiewoord van epi (‘op’) en hedra (‘zetel’). Die naam probeerde de groeiwijze te verklaren waarbij de stengeldelen bijna als bamboe op elkaar zitten. Het tweede deel, sinica, betekent ‘(afkomstig) uit China’. In het Chinees wordt de plant má huáng genoemd wat ’gele hennep’ betekent want dàmá is ‘hennep’ en huángsè is ‘geel’. Om duidelijk te maken over welke soort we het hebben zullen we vanaf nu spreken over de Chinese efedra.
De ephedra komt namelijk zowel in oude wereld (Azië en Europa) en de nieuwe wereld (Noord en Zuid Amerika) voor, maar er is een groot verschil: de variëteiten in de nieuwe wereld bevatten niet of nauwelijks werkzame stoffen. En om die werkzame stofjes gaat het natuurlijk bij de geneeskunde en zijn uitwassen.
In dit geval zijn het de alkaloïden efedrine en pseudo-efedrine. De Chinese efedra bevat wel 1 tot 3 procent van zijn droog gewicht aan alkaloïden en dat is behoorlijk veel. Bovendien zorgt de natuur ook nog eens voor onvoorspelbare afwijkingen en dus ligt het gevaar alweer snel op de loer. Efedrine is een stimulant die meer noradrenaline en adrenaline in het lichaam pompt en dus lichaamlichaamsreacties nabootst die optreden in momenten van gevaar. Bovendien werkt het vaatvernauwend. Daardoor wordt de bloeddruk verhoogd (er kan immers minder bloed door je aderen) en de hartslag neemt toe (je hart moet meer moeite doen om dat bloed door je aderen te pompen). Die stimulerende werking was ook erg handig als je onverantwoordelijk snel wilde afvallen. Als alles in je lichaam in een hogere versnelling werkt, verbruik je meer calorieën en verlies je snel overtollig gewicht.
Het vervelende was echter dat die versnelde hartslag nog wel eens kon leiden tot een ongewenste hartaanval met een behoorlijk aantal dodelijke slachtoffers als noodlottig gevolg. Nu kan het zijn dat je de kans op zo’n hartaanval op de koop toe neemt om er maar snel zomerslank uit te zien, maar het is beslist niet de enige bijwerking die het gebruik van efedra kan opleveren. Ik noem hier slechts enkele: ernstige huidaandoeningen, jeuk, irritatie, nerveuze gevoelens, duizeligheid, trillingen van de handen, hoofdpijnen, slapeloosheid, overvloedige transpiratie, overgeven en een temperatuurshuishouding die zo in de war raakt dat je oververhit kan raken.
Misschien moeten we toch maar wat meer luisteren naar de adviezen van Sonja Bakker. Die laat ons tenminste met normaal eten afvallen.