De hele plant is behoorlijk giftig doordat hij, onder andere, de alkaloïde perigrinine bevat dat, wanneer je er per ongeluk teveel van binnen krijgt, kan leiden tot misselijkheid, overgeven, waterdunne diarree, tintelingen van de huid (paresthesias) die lijken op die van de het prikkelen van een ledemaat dat ‘slaapt’, darmkolieken, versnelde hartslag, verergerde bloedingen bij ongesteldheid met daarbij ook een verhoogde kans op een abortus bij zwangerschap.
Tegenwoordig heeft de stof geen enkele toepassing meer in de geneeskunde, maar vroeger was dat wel anders. Drankjes en tincturen met een extract van de pioenroos werden in het verleden veelvuldig ingezet bij de behandeling van epilepsie, pijnen aan botten en gewrichten, zenuwstoornissen (een oud woord voor overspannenheid), anale kloofjes, aambeien en spataderen. Ook had de pioenroos ooit een goede naam bij de bestrijding van reumatiek, maagproblemen, spierspasmen, chronische vermoeidheid, migraines, allergieën en kinkhoest. Gemalen tot een poeder werd de plant ingezet voor de behandeling van verkoudheden en ontstoken kelen. Ook tegen nachtmerries kon een drankje van de pioenroos wonderen verrichten, al moest je daarmee behoorlijk voorzichtig zijn omdat een thee, gemaakt van de bloemen van de pioenroos, kon zorgen voor een eeuwig durende slaap.
Volgens de beroemde Romeinse schrijver en wetenschapper Gaius Plinius Secundus (23-79) was de pioenroos de oudste gecultiveerde bloem ter wereld. Hijzelf werd het slachtoffer van zijn eigen wetenschappelijke nieuwsgierigheid. Toen hij zich naar de uitbarstende Vesuvius snelde kwam hij om door verstikking als gevolg van de door de vulkaan uitgebraakte as.
