Zeewinde

Zeewinde (Calystegia soldanella) is onderdeel van een grote familie kruipende en klimmende planten. In tropische gebieden vormt deze de zo bekende polsdikke lianen. Hier te lande neemt de winde genoegen met een kruipend bestaan, maar kan zich verstikkend winden om allerlei planten. Zeewinde is een laagblijvende, kruipende plant met vrij kleine niervormige bladeren. Deze plant bloeit in de zomer met purperroze bloemen, die voorzien zijn van witte naar buiten uitstralende banden. De bloemen gaan met de kippen op stok en openen zich weer de volgende ochtend.

Zeewinde is diepwortelend en is daardoor bijzonder geschikt voor een onstabiele ondergrond zoals het zand van strand en duin. Het is een plant die specifiek is aangepast aan een leven op de zeereep. Hij is goed bestand tegen een mogelijke overstuiving en ontwikkelt zich het best op plekken waar het vloedmerk onder het duinzand ligt. In Nederland zoekt hij toch wat meer beschutting door aan de lijzijde van duinen zijn plekje te zoeken. Ook vind je hem wel nabij de bebouwde kom of ietsjes verder van zee.

 [Foto: Strobilomyces]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Calystegia, is een combinatiewoord uit het Oudgrieks, waarbij calyx 'kelk' (de buitenste krans van de bloem) betekent en met stegos zoiets als 'bedekking' wordt bedoeld. Dat bedekken kán een dak van een huis zijn, maar ook om iets beschut te houden. In dit geval worden de bloemen van deze windefamilie eerst beschermd door een soort schutblaadjes. Het tweede deel, soldanella, is van Latijnse oorsprong. Solidus was de naam van een solide Romeins muntstuk van goud dat ongeveer 25 dinarii waard was. Soldaten werden ermee betaald en dat is de reden dat zij soldij krijgen en wij gewoon salaris.

De blaadjes van de zeewinde hebben de vorm van een muntstuk. Oorspronkelijk was zeewinde een plantje, dat bivakkeerde aan de zeekusten vanaf Noord-Afrika tot die van Schotland en Denemarken. Ondertussen is hij wereldwijd aangetroffen in alle gebieden met een gematigd klimaat. Alleen de Maori uit Nieuw-Zeeland weten de zeewinde wel te waarderen. Ze graven de witte wortels uit de grond, roosteren ze boven een kampvuurtje en eten ze met smaak op.

Zeewinde is in het bezit van bitter en bijtend wit melksap dat uit het blad en stengel stroomt wanneer deze beschadigd raakt. Ooit, in een nog niet zo ver verleden, meende men dat er dit melksap een helende werking moest bezitten. Een handvol bladeren werd in een soep gekookt en dat moest helpen om een betere stoelgang te krijgen. Ietsje teveel en er ontstond een gevoel van misselijkheid en braken. Gekneusde bladeren werden vroeger wel ingezet om een abortus op te wekken. Ongewenst zwanger zijn was vroeger sowieso al geen pretje, maar op die pijnlijke manier een zwangerschap moeten beëindigen was is wel een erg treurig einde.