De tot 1.80 meter hoge plant groeit aan de waterkant en is een nauwe verwant van de peterselie en de selderij. Daardoor liggen noodlottige vergissingen al snel op de loer.Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Conium, is afkomstig van het Griekse woord konas en dat betekent zoiets als ‘duizeligheid (als gevolg van ronddraaien)’ en het is een van de beginnende effecten van inname van de plant. Het tweede deel, maculatum is het Latijnse woord voor ‘gestippeld’ en dat duidt op de bruinrode vlekjes op de voet van de steel.
De gevlekte scheerling is een dodelijk giftige plant en deze soort bevat een aantal piperidine alkalïden, waaronder coniïne, N-methylconiïne, conhydrine, pseudoconhydrine en γ-coniceine.
De belangrijkste en meest giftige stof is die coneiine en dat tast om te beginnen je centrale zenuwstelsel aan, waardoor in het beginstadium misselijkheid enbraken zal ontstaan. Nu dank je waarschijnlijk: dat is erg genoeg, maar in vergelijking met doodgaan valt het allemaal wel mee.
De Oudgriekse filosoof Plato (circa 425 BC-348|347 BC) beschreef de dood van de wijsgeer Socrates (circa 470-399 BC). Hij verbaasde zich over de vreemde gewaarwording van Socrates dat eerst zijn benen koud en gevoelloos werden en daarna de rest van zijn lichaam. Uit modern onderzoek blijkt dat inderdaad de specifieke werking van dat gif te zijn: het veroorzaakt verlammingen, die vanaf je tenen beginnen en langzaam maar zeker naar boven doorzetten. Tot dat het je longen en hart bereikt, waarna je al heel snel door verstikking om het leven zal komen. Een vreselijke dood.
En, zoals vrijwel altijd het geval is geweest, meende men vroeger dat die giftige stoffen, indien ze voldoende verdund waren, ook een medicinale toepassing moesten hebben. Het sap van de gevlekte scheerling werd bijvoorbeeld voorgeschreven in gevallen van spierspasmen of tegen pijntjes bij het doorkomen van tandjes bij kleine kinderen. Als je dampen inhaleerde zou het zelfs geholpen hebben om het hoesten bij bronchitis, kinkhoest en astma te verzachten. Je moet maar durven.
De oorsprong van de Nederlandse naam 'scheerling' is mistig. De meest aannemelijke verklaring is dat het woord afkomstig is van het Oudsaksische skerning, wat uiteindelijk van het Oudnoorse woord skarn ('drek') moet afstammen. Dat duidt dan mogelijk op de bijna misselijkmakende geur van muizen- of kattenurine die de plant in de zomermaanden afscheidt of de favoriete standplaats van de gevlekte scherling.
