Chrysant

In Nederland verliest de chrysant (Chrysanthemum indicum) zo langzamerhand wat terrein op andere, meer exotisch lijkende bloemen. Dat is eigenlijk geheel ter onrechte want hij straalt letterlijk en figuurlijk als een soort gouden zon. De chrysant werd al in 1688 in Nederland geïntroduceerd vanuit zijn geboortelanden China en Japan. In die landen staat de bloem bekend als een symbool voor een lang en gelukkig leven. Dat geloof blijkt men in het buitenland wat meer aan te hangen als in ons land: van de productie van 290 miljoen euro (2009) werd voor 285 miljoen euro uitgevoerd.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Chrysanthemum, is een combinatiewoord uit het Grieks, waarbij khrysos ‘goud’ betekende en anthemon ‘bloem’. Samen is dat dus ‘gouden bloem’. Het tweede deel, indicum, is Latijn en betekent ‘afkomstig uit India’.

Sommige soorten chrysant, zoals de Dalmatische chrysant (Chrysanthemum cinerariifolium) en de Persische chrysant (Chrysanthemum coccineum), bevatten stofjes met de naam pyrethrines. Ze zijn daardoor de buitenbeentjes van de familie en lijken zelfs meer op margrieten dan op chrysanten. Daarom stoppen sommige botanici deze soorten liever in een ander geslacht, de Tanacetum, waartoe ook het boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) behoort. Die pyrethrines worden al van oudsher gebruikt als insecticide en worden uit de zaadhulzen van die chrysanten gehaald. Het was ooit een zeer effectief middel tegen luizen. Hoewel het voornamelijk werkzaam is tegen insecten en wormen moet je toch wel een beetje oppassen omdat het de neiging heeft zich in het weefsel op te hopen en dan is het voor mensen ook weer heel ongezond.

Van de bloemen van onze ‘Indische chrysant’ wordt in heel Zuidoost Azië een heerlijk zoete thee gezet, die bijvoorbeeld zou helpen om sneller te herstellen na een aanval van griep. Voorlopige resultaten van wetenschappelijk onderzoek tonen aan dat de chrysant mogelijk werkzaam kan zijn bij de behandeling van diabetes plus bepaalde stoornissen van het immuunsysteem. Dat hadden de traditionele genezers uit Korea, China en Japan je ook wel kunnen vertellen, want die gebruikten het ook al voor soortgelijke kwalen. Tevens werden de pijnlijke gevolgen van jicht er mee aangepakt. Jicht is het pijnlijke resultaat van urinezuurkristallen in je gewrichten en is vaak het gevolg van een te grote aanmaak van urinezuur, maar vaker van een verkeerd dieet met teveel vleesproducten en overmatig alcoholgebruik. Een kopje thee van chrysanten zou hier wonderen moeten doen.

Ondertussen speurt de wetenschap verder naar mogelijke toepassingen van de chrysant. Het lijkt dat extracten van de bloem en de steel werkzaam kunnen zijn bij de bestrijding van Aids en schimmels.