Stekelnachtschade

De stekelnachtschade (Solanum rostratum) ziet er op het eerste gezicht misschien nog aantrekkelijk uit, maar als je hem wat beter bekijkt weet deze plant zijn ware aard maar moeilijk te verbergen. Jawel, de eenjarige en tot een meter hoog groeiende stekelnachtschade heeft leuke gele stervormige bloemetjes en dat is het wel zo'n beetje.

De stekelnachtschade is duidelijk een lid van de zeer giftige nachtsschadefamilie en deze soort heeft zich moeten aanpassen aan het dorre woestijnklimaat dat heerst in sommige delen van de Verenigde Staten en noordelijk Mexico. Dat betekent dat hij zich heeft omgevormd tot een plant die zichzelf voortreffelijk kan verdedigen. Lange, scherpe doornen bedekken de stelen en beschermen de bloemen. Zelfs de bladeren zijn bedoornd. Maar deze doornen zijn niet alleen vlijmscherp, ze zijn ook nog eens bedekt met een substantie die een intense en lang aanhoudende pijn veroorzaakt bij iedereen die ongelukkig genoeg is om zich te laten steken.

Dat alles heeft de stekelnachtschade verzonnen om ervoor te zorgen dat grazend vee zich wel twee keer zal bedenken om van hem te grazen. Knabbelt dat vee dan toch van deze plant dan kunnen veehouders zich opmaken voor een tripje naar de dierenarts omdat er zeker ernstige maag- en darmproblemen zullen gaan optreden.

[Foto: leighannemcc]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Solanum, komt uiteindelijk van het Latijnse woord solacium wat ‘troost’ betekent. Zelfs Ian Fleming, de schrijver van de romans over James Bond, gebruikte de term in een van zijn korte verhalen. De titel, A Quantum of Solace, is dus te vertalen als 'een beetje troost'. Het tweede deel, rostratum, is ook van Latijnse oorsprong en betekent zoiets als 'gekromde punt'. Bij oude galeien werd de ram op de boeg een rostrum genoemd. Dat alles verwoordt de scherpe naalden van de stekelnachtschade.

Ook deze nachtschade is weer eens behoorlijk giftig. De hele plant, en zeker de bladeren en het nog groene fruit, zitten boordevol de giftige glycoalkaloïde solanine plus wat andere tropane alkaloïden als solasonine en solamargine. De plant is ook heel goed in staat om giftige nitraten uit de bodem op te nemen.

Na al deze narigheid denk je vast dat het niet erger kan worden, maar dan zit je er behoorlijk naast, want de stekelnachtschade is de oorspronkelijke gastheer van de door aardappelboeren zo gevreesde Coloradokever. Dat die rotkever het eenvoudiger vond om zich op de aardappel te storten is uit het voorgaande wel duidelijk geworden, maar veel verontrustender is het feit dat de stekelnachtschade de Coloradokever achterna is gereisd en nu als een zich inburgerende exoot af en toe in Nederland wordt aangetroffen.