Canadese bloedwortel

De Canadese bloedwortel (Sanguinaria canadensis) of simpelweg bloedwortel is een kruidachtige vaste plant, die groeit en bloeit in de oostelijke delen van Noord-Amerika. Het is een wat eenzaam plantje omdat hij als eenling in het geslacht Sanguinaria zit. Dat geslacht is op zijn beurt wel weer onderdeel van een veel grotere familie, de Papaveraceae, genoemd naar de papaver of slaapbol (Papaver somniferum).

De bloedwortel kan een halve meter hoogte bereiken en heeft sterk ingesneden bladeren die wel twaalf centimeter breed kunnen worden. De aantrekkelijke bloemen zijn wit met een geel hart en dat is tevens de reden dat deze plant soms ook als huiskamerplant worden aangeboden. De bloedwortel is een van de weinige planten die voor de verspreiding van zijn zaden niet afhankelijk is van wind of vogels, maar van mieren. De zaden zijn gehuld is een vlezig vlies dat voor de mieren onweerstaanbaar is en ze slepen die zaden over grote afstanden naar hun nest.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Sanguinaria, is een woord met een Latijnse oorsprong want sanguineus betekent 'van bloed'. Het tweede deel, Canadensis, is eenvoudig te vertalen als 'uit Canada'. Getrouw aan zijn naam heeft de bloedwortel inderdaad een bloedrode wortelstok waar de inheemse Indianen in het verleden wel een kleurstof van maakten.

[Foto: UpstateNYer]

De bloedwortel komt niet in Nederland voor en dus kun je je afvragen wat hij in deze serie van gevaarlijke planten doet. Welnu, de wortel van de bloedwortel zit boordevol met sanguinarine en gerelateerde stofjes met de gemeenschappelijke naam van benzylisoquinoline alkaloïden. Volgens niet bevestigde berichten gebruikten de Indianen de bloedwortel voor hartproblemen en hardnekkige vastzittende hoest. De meeste verhalen vergeten gemakshalve maar te berichten dat een extract van de bloedwortel ook werd gebruikt voor het opwekken van een abortus.

In Amerika werd bloedwortel een tijdje in tandpasta's gestopt omdat men meende dat het een antibacteriële werking had. Dat het ook een kwaadaardige slijmvliesverandering (leukoplakie) kon veroorzaken bleek pas later.

Toch is de bloedwortel tegenwoordig het meest berucht doordat sommige mensen geloven dat de werkzame stoffen vele soorten kanker kunnen genezen. Het zou voornamelijk bij huidkanker precies weten welke cellen woekeren en welke cellen zich wel weten te gedragen. Men stopt het met een basisemulsie van zinkchloride in een potje en noemt het vervolgens 'zwarte zalf' (of black salve).

De alkaloïden van de bloedwortel en de zinkchloride (een sterk zuur) vreten zich echter een weg door de huid en veroorzaken vreselijke ontsierende wonden, die vaak cosmetische chirurgie nodig hebben om een mens weer toonbaar te maken.

Er zijn ondertussen tientallen wetenschappelijke onderzoeken geweest en daaruit blijkt dat de bloedwortel wel degelijk apoptose (celdood) veroorzaakt. Nu nog zorgen dat alleen de kankercellen worden aangepakt. Iedereen die even rustig nadenkt zal direct snappen dat bloedwortel in 'zwarte zalf' wel kwakzalverij moet zijn. Uw oncoloog zou u graag de operaties, chemokuren en bestralingen willen besparen.