Oranjeboompje

Met lieflijke namen als oranjeboompje of zelfs appeltje der liefde kan het toch niet anders zijn dan dat we hier te maken hebben met een volstrekt ongevaarlijke plant. Hoe anders is de werkelijkheid. Het oranjeboompje (Solanum pseudocapsicum) is een direct familielid van een aantal van de meest dodelijke planten op deze aardbol, waaronder de zwarte nachtschade (Solanum nigrum). Dat hij tegelijkertijd familie is van de aardappel (Solanum tuberosum) en de tomaat (Solanum lycopersicum) maakt niet zoveel uit want die zijn ook giftig. Het oranjeboompje is een kamerplant, die beladen met gele, oranje en rode schijnvruchtjes, vanuit de winkel je huis binnenkomt.

Het oranjeboompje is inheems in de bergachtige gebieden van Ecuador en Peru. In die contreien kan de temperatuur tot rondom het vriespunt dalen en dat is de reden dat een oranjeboompje eigenlijk ongeschikt is om in Nederlandse huiskamer te staan. Het is hem daar al snel te warm en als straf zal hij snel zijn blad gaan verliezen en blijft een treurig plantje over.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Solanum, hebben we al een aantal keren eerder uitgeplozen. Solanum, komt uiteindelijk van het Latijnse woord solacium wat ‘troost’ betekent. Wij herkennen daarin zelfs nog de Nederlandse term ‘soelaas bieden’. Het heeft te maken met de verdovende eigenschappen van vele soorten van deze plantenfamilie. Het tweede deel, Pseudocapsicum, is een tweedelig woord. Het Griekse woord pseudein betekent 'misleiden' en het Latijnse woord capsa wordt vertaald als 'doos' of 'houder'. Capsicum is natuurlijk ook de wetenschappelijke naam voor Spaanse pepertjes en de volledige vertaling is dus zoiets als 'nep Spaanse peper'. In het Engels wordt hij de Jerusalem Cherry Pepper of de Madeira Winter Pepper genoemd. In die namen zitten nogal wat onjuistheden want hij komt dus niet uit Israel en niet van de Azoren. Ook is het zeker geen pepertje (pepper).

Daarmee komen we dus op de giftige aspecten van oranjeboompjes. Het belangrijkste giftige bestanddeel is een alkaloïde met de naam solanocapsine. Die alkaloïde is chemisch vrijwel gelijk aan die van verwante dodelijke soortgenoten, zoals solanine en atropine. Hoewel deze specifieke alkaloïde niet direct levensgevaarlijk wordt genoemd, kan het wel degelijk maag- en darmproblemen opleveren, zoals misselijkheid, overgeven of zelfs een maagontsteking (gastroenteritis). Voor vele huisdieren is het eten van de giftige besjes wel het einde van het verhaal. Honden, katten en sommige vogelsoorten kunnen er helemaal niet tegen.

Je zou jezelf eens mogen afvragen of je een oranjeboompje wel eens je huis zou wíllen hebben. De bessen lijken op kleine cherry tomaatjes en je zal maar kinderen of kleinkinderen op visite hebben die daar verzot op zijn.