Maca (of Peruviaanse Ginseng)

Maca (Lepidium meyenii) wordt ook wel Peruviaanse ginseng genoemd. Het is een plantensoort die behoort tot de familie van koolsoorten, de Brassicaceae. Deze soort groeide ooit alleen maar op één bepaald plateau in het Peruviaanse deel van het Andesgebergte. De plant werd verbouwd om diens op een radijs lijkende knol, die gedroogd werd of als knolgroente werd bereid. Plaatselijk wordt het ingezet als middel om de vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen te verbeteren, maar daarover later meer.

Tegenwoordig wordt maca als een soort superfood of voedingssupplement in de westerse wereld gepresenteerd. Hier ligt het als een soort meel in de (web)winkel en je mixt het door je yoghurt, smoothies, salade, dranken, gekookt voedsel, shakes en sappen. Maar als de foodbloggers er mee aan de haal gaan, dan voel je al aan je wateren: deze column gaat eindelijk de duistere kantjes van deze plant aan de kaak stellen. Dat klopt.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Lepidium, is uiteindelijk afkomstig uit het Grieks, waar het een verkleinwoord is van lepis (λεπῐ́ς) wat 'schaal' of 'schilfer' heeft betekend. Het probeert de wortel te beschrijven. Het tweede deel, meyenii, eert de Duitse arts en botanist Franz Julius Ferdinand Meyen (1804–1840) die tussen 1830 en 1830 deel nam aan een expeditie naar Peru en Bolivia.

Maca is volgens 'voedingskundige' (dus niet: voedingsdeskundige) Juglen Zwaan rijk aan vitamine B12. Dat is handig als je vegetariër bent omdat planten gewoonlijk geen vitamine B12 kunnen aanmaken. De maca dus ook niet, maar hoe komt die plant dan aan zijn vitamine B12, zo zul je je nu verwonderd afvragen. Het antwoord is: bemesting met menselijke en dierlijke uitwerpselen die vitamine B12 bevatten. De macawortel is dus simpelweg vervuild met poep en dat levert direct enkele gezondheidsrisico's op die ik je niet ga uitleggen.

Maca, zo wauwelt Juglen Zwaan verder, wordt veel gebruikt om de seksuele functie van zowel mannen als vrouwen te bevorderen. Inderdaad wordt hij door de bewoners van het Andesgebergte voor dat doel toegepast, maar dat wil nog niet zeggen dat het ook zo is. Tijd om er eens modern onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek op los te laten, maar dat blijkt nog niet zo eenvoudig te zijn. De meeste onderzoeken zijn namelijk van bedenkelijke kwaliteit. Toen echte wetenschappers eens gingen kijken naar de werkelijke voordelen van maca moesten ze concluderen dat 'plaatselijke kennis voor wat betreft de gezondheidsvoordelen van maca uit hun context gerukt zijn ten behoeve van de eisen van een groeiende markt voor kruidengeneesmiddelen' (indigenous local knowledge about the health benefits of maca has been dragged out of context to fit the demands of a growing market for herbal remedies)[1].

Maar die poep...

[1] Beharry, Heinrich: Is the hype around the reproductive health claims of maca (Lepidium meyenii Walp.) justified? in Journal of Ethnopharmacology – 2018