Boomwurger

De boomwurger (Celastrus orbiculatus) is een sterk groeiende klimplant die in de winter het blad verliest. Een volwassen boomwurger wordt maximaal twaalf meter hoog. De boomwurger is in het bezit van ronde, glanzende bladeren die tot 12 centimeter lang kunnen worden. Ze hebben getande randen. Hij bloeit van mei tot juni met rode bloemen. Na de bloei ontstaan in oktober prachtige rood met gele bessen.

De plant is eigenlijk een serie lianen. Deze zijn dun, spichtig en hebben zilveren tot roodbruine bast. Meestal hebben ze een diameter tussen een en vier centimeter. Indien ze echter onbelemmerd kunnen (door)groeien kan de doorsnede van deze lianen meer dan tien centimeter bedragen. Jaarringen tonen dan aan dat die lianen wel 20 jaar of ouder kunnen zijn.

Wanneer de boomwurger zich niet aan iets kan optrekken vormt hij een welhaast ondoordringbaar struikgewas. Om zich op te richten heeft deze soort dus een beetje hulp nodig en veelal is een boom de pineut. De lianen wikkelen zich om de stam van de boom en zijn na verloop van tijd in staat de boom te verwurgen. Ook het niet onaanzienlijke gewicht van de lianen kan zelfs stevige takken doen afbreken.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Celastrus, is van oud-Griekse herkomst, waar kelastros de betekenis had van 'hulst', maar dát woord is weer afgeleid van kēlas, wat zoiets als 'laat in het seizoen' betekende en verklaart dat de bessen de hele winter aan de boom blijven zitten. Het tweede deel, orbiculata, is afkomstig uit het Latijn, waar het 'cirkelvormig' of 'rond' betekent. Het verklaart de vorm van de bladeren.

De boomwurger is inheems in China, Japan en Korea. Hij staat in Engelstalige landen bekend als Oriental bittersweet, Chinese bittersweet en Asian bittersweet. Op het Amerikaanse continent leeft zijn (bijna) tweelingbroer, de American bittersweet (Celastrus scandens).

Bittersweet is weliswaar geen familie van de ook in Nederland inheemse giftige plant bitterzoet, maar alle delen van de boomwurger zijn nogal giftig. Aftreksels worden bij Ayurveda, de Indische geneeskunst, gebruikt als tegengif voor slangenbeten en bij opiumvergiftigingen. Er wordt aangenomen dat de boomwurger verbindingen kan bevatten die interessant zouden kunnen zijn bij de behandeling van diverse vormen van kanker[1].

Het is daarom bitterzoet dat deze exoot ook in ons land blijkt op te duiken. Dat is niet zo gek, omdat tuincentra hem nog steeds graag aan onwetende tuinliefhebbers proberen te slijten. In een rapport van 70 pagina's meent de NVWA dat de boomwurger in Nederland een 'gematigd risico' vormt. Tuin er niet in, zou ik zeggen.

[1] Qian et al: Celastrus orbiculatus extracts induce apoptosis and inhibit invasion by targeting the maspin gene in human gastric adenocarcinoma cells in Oncology Letters - 2018. Zie hier.