Spirulina

Spirulina zijn blauwgroene algen, hele kleine plantjes die wereldwijd in zoet of brak water groeien. Er zijn ongeveer 1500 verschillende soorten bekend, waarvan sommigen soms nuttig zijn als voeding, maar anderen hepatitis of maag- en darmontstekingen kunnen veroorzaken. Een tweetal soorten Arthrospira platensis en Arthrospira maxima worden onder de naam spirulina toegepast als voedingssupplementen omdat ze ‘zo gezond voor je zijn’. Maar of dát zo is zal hieronder blijken.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Arthrospira, is wederom een combinatiewoord: arthro komt van het Griekse woord arthron dat ‘verbinding’ of ‘gewricht’ betekent en spira komt uiteindelijk van het Griekse woord speira dat ‘veer’ of ‘draaien’ betekent. Samengevat beschrijft het woord de vorm van het algje. Het tweede deel platensis verwijst naar de Argentijnse rivier Plate waar het plantje voor het eerst is aangetroffen. De andere soort, maxima, betekent ‘groot’.

Van spirulina wordt geclaimd dat het rijk is aan eiwitten en vitamine B12. Bovendien wordt het soms aangeprezen als een middeltje om het hongergevoel te onderdrukken waardoor het ingezet kon worden als hulp bij afslanken.

Vanaf nu gaan we even overschakelen naar de werkelijkheid. Spirulina is inderdaad een alge, maar wel eentje die pas op het toneel verschijnt wanneer het dood is en als schuim op het water drijft. Van een enkele soort wordt gemeld dat deze in tijden van voedselschaarste wordt gegeten, onder andere in het Afrikaanse land Tsjaad. Het hoge gehalte aan eiwitten (soms wordt zelfs 65% gemeld) blijkt complete onzin te zijn omdat er maar verwaarloosbaar weinig eiwit in blijkt te zitten.

Het gemelde hoge gehalte aan vitamine B12 zorgde ervoor dat veganisten (mensen die alleen maar voedsel van plantaardige oorsprong eten) spirulina als een onmisbaar supplement beschouwden, want vitamine B12 is normaal gesproken alleen van dierlijke oorsprong. Uit onderzoek bleek echter dat ook hier het tegendeel het geval was. Spirulina bevat geen vitamine B12, maar een analoog. Een analoge vorm van vitamine B12, ook wel pseudovitamine B12 genoemd, is onwerkzaam, maar kan zeer gevaarijk zijn[1]. De moleculen nemen de plaats in van de zo belangrijke vitamine B12 transportmoleculen in het lichaam en daardoor wordt de opname van de échte vitamine B12 zelf gehinderd.

Spirulina wordt niet alleen gegeten door mensen, maar ook (als het dood is) door insecten, die op hun beurt weer opgepeuzeld worden door vogels. Het schuim, dat dus de spirulina is, wordt dus voortdurend vervuild door dode insecten en vogelpoep. Dát is de potentiële bron van de vitamine échte B12 want de spirulina wordt vervuild uit het water gezeefd, gedroogd en verwerkt. Arme veganisten. Ze bedoelen het zo goed.

Omdat het kweken van spirulina in een gecontroleerde omgeving nogal lastig is en vaak gebeurt in landen waar de kwaliteitscontrole nog in de kinderschoenen staat, zijn de producten vaak ook nog eens vervuild met pesticiden, zware metalen en synthetische geneesmiddelen. Dat laatste is noodzakelijk omdat het middel toch zijn veronderstelde werking bij het afslanken moest behouden. Want ook die claim blijkt geheel onjuist.

Tot slot blijkt uit onderzoek dat vele spirulina-soorten gevaarlijke niveaus aan microcystines bevatten[2][3]. Dat zijn plantaardige gifstoffen, die zich in de lever ophopen en daar uiteindelijk tot onherstelbare beschadigingen kunnen leiden.

[1] Watanabe et al: Pseudovitamin B12 is the predominate cobamide of an algal health food, spirulina tablets in Journal of Agricultural and Food Chemistry - 1999
[2] Gantar, Svirčev: Microalgae and Cyanobacteria: Food for Thought in Toxins (Basel) - 2007. Zie hier.
[3] Roy-Lachapelle et al: Detection of Cyanotoxins in Algae Dietary Supplements in Toxins (Basel) - 2017. Zie hier.